Psychodermatologie

Bas geeft aan dat hij vooral de jeuk moeilijk te hanteren vindt. “Jeuk is erger dan pijn”, zegt hij. Hij geeft aan soms gek te worden van de jeuk. ’s Nachts wordt hij er vaak wakker van, waardoor hij zich overdag moe voelt en prikkelbaar is. Ook krabt hij veel. ’s Avonds voor de televisie speelt de jeuk vaak sterk op en dan krabt hij zijn armen helemaal open. Achteraf baalt hij daar dan weer van en neemt hij zichzelf kwalijk dat hij zich niet beter kan beheersen. Ook ’s nachts krabt hij in zijn slaap. Zijn partner is een tijd geleden in een andere kamer gaan slapen, omdat zijn constante krabbewegingen haar wakker hielden. Bas krijgt ook vaak van anderen opmerkingen over dat hij aan het krabben is en hij schaamt zich er erg voor. 

Bas heeft een fulltime baan als projectleider. Hij vindt het werk leuk en uitdagend, maar het is ook stressvol. Bas merkt dat in erg drukke perioden zijn huidklachten meer opspelen. In zijn vrije tijd houdt Bas zich bezig met allerlei activiteiten zoals sporten en vrijwilligerswerk bij de plaatselijke voetbalclub. Bas merkt dat hij als hij veel last heeft van zijn huidklachten, hij de neiging heeft om minder de deur uit te gaan en zijn afspraken afzegt. Hij voelt zich dan moe en lusteloos en heeft nergens zin in.

Bas heeft al verschillende behandelingen geprobeerd voor zijn klachten zoals allerlei zalven, maar tot nu toe helpt er niets voldoende tegen de jeuk. En het meerdere keren per dag aanbrengen van de zalven vindt hij ook lastig in te passen in zijn dagelijks leven. Door de grote impact die zijn klachten hebben op zijn leven, heeft hij het gevoel dat de psoriasis en de jeuk zijn leven steeds meer gaan beheersen.

Patiënten met een huidaandoening zoals psoriasis ondervinden veel hinder van hun klachten in het dagelijks leven. Ook jeuk is een veelgehoorde klacht. Het is voor anderen vaak moeilijk te begrijpen wat voor invloed jeuk kan hebben op je dagelijkse activiteiten, en het veelgehoorde advies ‘niet krabben’ is makkelijker gezegd dan gedaan. In verschillende ziekenhuizen of instellingen wordt er aanvullend aan de medische behandeling een psychodermatologische behandeling aangeboden gericht op het beter leren omgaan met de aandoening en de gevolgen ervan op je dagelijks leven, bijvoorbeeld bij een psycholoog, maatschappelijk werker, gespecialiseerd verpleegkundige of andere psychosociale hulpverlener.

Zij kan zich niet meer op haar werk vertonen. Er is sprake van veel schaamte en mevrouw is ervan overtuigd dat collega’s haar op haar werk aanstaren en er opmerkingen over maken. Mevrouw is hierdoor somber en heeft doodsgedachten. Zij is reeds bij een andere dermatoloog geweest maar die heeft haar na het proberen van enkele cremes gezegd niet meer voor haar te kunnen betekenen.

De dermatoloog ziet een milde acne en weet patiente ervan te overtuigen om het spreekuur psychodermatologie te bezoeken waar patiente gezamenlijk wordt gezien door een gespecialiseerde dermatoloog en psychiater in de psychodermatologie. Bij doorvragen blijkt dat patiente tot 40x per dag in de spiegel of spiegelende oppervlakten (auto en winkelruiten) kijkt. Zij voelt meerdere keren per dag aan haar huid om te voelen of er onregelmatigheden zijn. Verder vergelijkt zij haar huid met die van ‘celebrities’ in tijdschriften en tv of met mensen op straat. Ook vraagt ze meerdere keren per dag geruststelling aan haar vriend of ouders en vermijdt zij het om mensen recht aan te kijken zodat ze niet door afkeurende blikken geconfronteerd zal worden.

Ten gevolgde van bovenstaande klachten is zij somber, vermijdt in toenemende mate sociale activiteiten en is niet meer in staat haar werkzaamheden als verkoopster in een kledingwinkel vol te houden.

Deze casus beschrijft een patiënte met een overmatige bezorgdheid over het uiterlijk zonder een duidelijk defect, wat leidt tot beperkingen in het functioneren.  Deze aandoening heet Body Dysmorphic Disorder (BDD), of stoornis in de lichaamsbeleving.  Er is in de afgelopen jaren steeds meer bekend geworden over de prevalentie, diagnostiek, neurobiologische achtergrond en behandeling, en de herkenning door verschillende medisch specialisten is gestegen.